Joseph [zonder bijnaam]
De trilogie Joseph [zonder bijnaam] volgt de eerste Witte Paters in Oost-Afrika, 1878 tot 1913. Ze trekken door het huidige Tanzania naar de regio van de grote meren. De missionarissen volgen, onder bescherming van lokale machthebbers, de lange afstandsroute die al decennia lang door karavanen wordt gebruikt. De handel tussen de oostkust en de binnenlanden intensiveert door toegenomen vraag naar ivoor, andere producten én mensen – lees: tot slaaf gemaakten. Het geweld neemt toe, niet in de laatste plaats vanwege de instroom van vuurwapens.
De priesters zijn afhankelijk van lokale bewoners die ze komen ‘redden’ zowel als bestrijden. In praktijk komt het ‘redden’ op hetzelfde neer als het bestrijden. Het doel van de missionarissen is een Christelijk Koninkrijk. Dit doel wordt bereikt aan de westoever van meer Tanganyika in de huidige DRC. Het Christelijk Koninkrijk krijgt vorm vanaf 1885. De paters stichten een staat met een staand leger, staatsreligie, eigen munt en vlag, douane, belastingen, gedwongen arbeid en rechtspraak. Deze staat verkeert permanent in oorlog met ‘rebellen’ en moslims.
In tweespalt met militante kolonisten vernietigen fanatieke priesters alle bestaande sociale, culturele, religieuze, economische en politieke structuren. Ook worden mensen ingedeeld in zogenaamde rassen, met bijbehorende classificatie zoals intelligentie. De gevolgen hiervan liggen nog steeds aan de basis van veel conflicten in Congo, Rwanda en Burundi.
Hoofdpersoon is Gerard Simons, zoon van een Nederlandse hoer en een Franse deserteur. Simons, fictief personage, vertrekt met de eerste karavaan van de Witte Paters van aartsbisschop Lavigerie naar meer Tanganyika, Oost-Afrika. Het huidige Tanzania, Burundi, Rwanda en Congo. Het is 1878.
Het verhaal volgt de karavaan, de vooroordelen, wreedheden en godsdienstwaanzin:
‘Er is één Waar Geloof.’ ‘De islam is een duivelse sekte.’ ‘Afrikanen zijn dwalende kinderen.’ ‘Protestanten zijn ketters.’
Er worden parallellen met het heden getrokken en luiken naar de sociale strijd in Europa geopend.
Witte Pater Gerard Simons ontmoet historische figuren waaronder ‘ontdekkingsreizigers’ Ernest Cambier, Louis Joubert, Adolphe Burdo, protestantse en katholieke priesterkolonisten, Afrikaanse vorsten, zoals Mirambo, Nyungu Ya-Mawe en Isike, Arabische/Swahili gouverneurs en handelaren zoals Barghash bin Saïd, Mwenye Heri, Mohammed bin Khalfan al Barwani alias Rumaliza en Hamed bin Mohammed el Murjebi oftewel Tippu Tip.
Een andere hoofdpersoon is Joseph, geboren in 1890. Hij is de vijfde zoon van een vrome classicus in provinciestad Den Bosch, waar Alphons Diepenbrock zijn Missa in die Festo componeert en Elsa de Jong van Beek en Donk ten huwelijk vraagt. Elsa behoort tot de Nederlandse feministen van de eerste golf.
Joseph groeit op in een katholiek bolwerk dat verdedigingswallen opwerpt tegen communisme, socialisme en feminisme. Hij is geen intellectueel, zoals zijn broers waarvan er een zich aansluit bij de Jezuïeten en een ander kiest voor het pastoraat. Maar Joseph is avontuurlijk en begeesterd christen. Joseph voegt zich bij de Witte Paters om missionaris te worden.
Huidige stereotyperingen, racisme, discriminatie, conflicten en wantoestanden zijn herleidbaar tot de beschreven periode, 1878-1913. De plundering van Afrika gaat door tot de dag van vandaag. Dezelfde terminologie, die armen arm houdt en ecocide versluiert, wordt nog immer gebruikt. Dat moet oprijzen uit het verhaal.
Joseph [zonder bijnaam] is gebaseerd op historische bronnen, zoals archieven, brieven, dagboeken van Missionarissen van Afrika en van ‘ontdekkingsreizigers’ en publicaties door feministen en socialisten alsmede op veldonderzoek in Nederland, België en Tanzania.
Aanleiding voor het verhaal is de toevallige kennismaking met Joseph. Hij blijkt een oudoom: Josephus Carolus Maria Sicking. Hij is op 23 juni 1913 in Carthago overleden.
Ik gebruik het pseudoniem Maria Catharina Swacke om afstand te nemen van de familiegenealogie. Daar gaat het me namelijk niet om, de oudoom die Witte Pater werd, is slechts aanleiding.
Details:
Studio nonfiXe
22 april 2020
Categories:
Aanstormend
Recente reacties