Een debuut recensie met/zonder voorkennis
Ik loop de boekwinkel in en ik zie een boekje liggen met dit kaft.
En daar begint mijn voorkennis al. Want Sicking, zo heet een veel te vroeg overleden dorpsgenoot en kunstschilder. Zou Caro zijn dochter zijn? Ik sla het open en lees woorden als Tarifa, Andy. Namen die herinneringen oproepen. Het verhaal gaat over mensen die ik ken, denk ik ijdel.
Mag je zo’n debuut wel bespreken met die voorkennis? Als je de getalenteerde vader en moeder hebt gekend? Het verhaal speelt deels in het Spaanse Tarifa, de plaats waar mijn in 1991 overleden vriend heeft gewoond. Hij was de oom was van de schrijfster. Kun je dan objectief oordelen? Nee, natuurlijk? Maar al die critici doen niet anders. Lezer, hoedt u.
De omvang van het boek wijkt af van het gebruikelijke boekenkastformaat. Het is een wit blokje dat 10 bij 15 bij 1 centimeter meet met op het kaft een wufte schets en twee gespiegelde ennen. Hoe heet dit boek eigenlijk? Dan moet je het lezen. Wat blijkt? In de titel zitten twee – getwernde – namen, waarmee meteen het hoofdthema van deze novelle is aangegeven: de dochter-moeder relatie; de relatie tussen Nin en Viv. Geen Caro of Helma. Dan is het niet autobiografisch en mag het boek in de bibliotheek niet onder: ‘Waar gebeurd.’ Het is (maar) fictie, zegt men, enigszins geringschattend. Beter goed verzonnen, dan slecht naverteld, denk ik dan. En als dit fictie is, dan bent u dat ook, lezer.
Dit boek is trefzeker gestileerd; heeft een secure woordkeuze, korte zinnen en scherpe dialogen. Geen eindeloze zonsondergangen, noch psychologische uitweidingen, maar zinnen als: “Ik ben de dochter van mijn moeder, een hysterica tegen wil en dank.” Als een houtskoolstreep, zwart en krachtig. Zoals de titel. En de inhoud. En allebei een raadsel. Waarom deed die moeder wat ze deed en de dochter wat ze doet? Er gebeurt veel, een mislukt huwelijk, zelfmoord, moord, een dodelijk ongeluk, mensensmokkel, arrestaties en dat allemaal op 125 kleine bladzijden. Bekende thema’s, maar onopgesmukt, bedrieglijk terloops verteld. En geïllustreerd met kleine elementaire schetsen; passend bij de schrijfstijl. Een atoomkern vergeleken met een bergmassief als De Toverberg van Thomas Mann. Je moet de tekst aandachtig lezen, dat moet vanzelf altijd, maar even wegdwalend mis je meteen de essentie. Want dit boek is essentie. Een flonkersteen.
Het gaat niet over personen die ik ken, maar het zou goed gekund hebben. Aan die voorkennis had ik niets. Eigenlijk is voorkennis alleen maar lastig. Ze belemmert een onbevangen oordeel. Koop dit juweeltje, lees het en ervaar talent.[i]
Riel, november 2010
Joannes Maas
Inkijkexemplaar Nin hoofdstuk 1
Categories:
Recensies